Sade bir dil kullanmak, açık ve basit bir iletişim kurma konusunda oldukça önemlidir. Bu durum kitleniz için kolayca anlaşılabilir, etkili ve kullanışlı içerikler oluşturmanıza yardımcı olur. Sade dil yönergelerini izlediğinizde, okuyucular daha az açıklama isteyecek ve daha az hata yapacaklardır. Bu yazımızda, dijital içerikler için alternatif yazım dilleri ve örneklerini sizlerle paylaşacağız. Okuyucularınızın ihtiyaç duyduğu bilgileri bulmaları ve içeriğinizdeki verileri kolay okumaları için bu alternatif yazım dillerine ve stratejilerine hâkim olmak oldukça önemlidir.
İçindekiler
Konuyu İyi Anlayın
Konunuzu anlamazsanız, hedef kitleniz de anlamayacaktır. Bu hususta sade bir dil bile sizi kurtarmaz. Kapsamlı bir şekilde araştırma yapmanız şarttır. Bununla birlikte, neyin açıklığa kavuşturulması gerektiğine dair bir liste tutabilir ve gerekirse konuyu kavramanıza yardımcı olabilecek uzmanlarla fikir alışverişi yapabilirsiniz.
Kitlenizi Tanıyın
Okurlarınız kimler? Öğrenciler mi, eğitimciler mi, yaşlılar mı, tedavi arayan hastalar mı, ikamet için başvuran göçmenler mi? Kitleniz ne kadar karışık ve her kesimden insanı içeriyor olursa olsun, muhtemelen belirli bir tür bilgi arayan bir grup insan için yazıyor olacaksınız. Bu kitlenin kim olduğunu ve sizden ne istediklerini bilmek işinizi kolaylaştırır.
Hedeflerinizi Belirleyin
Yazmadan önce kendinize yazma nedeninizi sorun. 1. ve 2. adımları tamamladıktan sonra bunu yanıtlamak daha kolaydır, çünkü zaten ne yazdığınıza ve kimin için yazdığınıza dair net bir fikriniz olacaktır. Şimdi, içeriğinizi okuyarak kitlenizin neyi başarmasını istediğinizi belirleyin. Bunun sonucunda hedefinizi de belirlemiş olacaksınız.
Sade Bir Dil Kullanın
Sade bir dil açık, yalın, iyi organize edilmiş ve konuya veya alana ve hedef kitleye uygun yazma biçimini oluşturmanızı sağlar. Sitenizi ziyaret edecek kullanıcılar çok farklı kültürel arka plandan gelebilmektedirler. Bu kullanıcılar, farklı eğitim düzeylerinden olabilirler. Aralarında yazma hususunda gerçekten yetkin ve bilgili insanlar olabileceği gibi sadece standart okur olarak değerlendirilebilecek kullanıcı sayısı da oldukça fazladır. Bu çeşitlilik, okuma yazma bilmeme de dahil olmak üzere bir dizi iletişim zorluğu sunar.
Okuma yazma bilmemenin ötesinde, takip etmesi zor olan uzun ve karmaşık makaleler, günlük hayatımızda nasıl karar verdiğimizi etkileyebilir. Muhtemelen aşırı bilgi yüklemesinin sorunlara neden olduğu durumlara aşinasınızdır. Kuşkusuz, daha geniş kitleler için kapsayıcı içerik oluşturduğunuzda yazın yaklaşımınız sade bir dilden yana olmalıdır. Hedef kitlenizin daha büyük bir bölümünün ihtiyaç duydukları bilgilere erişmesini, anlamasını ve kullanmasını sağlayan sade dil kullanımı aslında oldukça zor bir iştir. Yazmaya başlarken sade bir dil kullanmak için atmanız gereken birkaç adım bulunmaktadır.
Gündelik Kelimeler Kullanın
Bir yazar olarak, alışılmadık kelimeler seçerek uzmanlığımızı sergilemek isteyebilirsiniz. Bu, bazı okuyucular için işe yarayabilirken, sade bir dille yazmak, daha basit ve daha zengin bir kelime dağarcığı gerektirir. Basit, yaygın kelimeler, okuryazarlığı veya Türkçe konuşma akıcılığı ne olursa olsun, kitlenin sizi daha kolay anlamasını sağlar. Örneğin:
- “İştirak etmek” yerine “ortak olmak / yer almak”,
- “Yokluğunda” yerine “olmadan”,
- “Aşina” yerine “tanıdık / bilindik”,
- “İfşa etmek” yerine “göstermek”,
- “Mukayese” yerine “karşılaştırma”,
kelimelerini kullanarak daha gündelik sade bir anlatım biçimi geliştirebilirsiniz.
Konuşuyormuş Gibi Yapın
Okuyuculara bire bir görüşmedeymiş gibi hitap edin, böylece onların ilgisini çekebilir ve onlarla daha kolay etkileşim kurabilirsiniz. Bire bir konuşmayı ima eden “siz” zamirini kullanın. Ayrıca, geri bildirimi teşvik etmek ve onların ihtiyaçlarını karşıladığınızdan emin olmak için sorular da sorabilirsiniz. Örneğin:
- “Okul kayıt belgesi ibraz edilmelidir” yerine “Okula kaydolduğunuza dair kanıt göstermeniz gerekir”
cümlesini kullandığınızda okuyucu ile birebir iletişim kuruyor hissi vereceksiniz. Konuşuyormuş gibi yaparak yazma dijital içerikler için alternatif yazım dilleri arasında oldukça popülerdir.
Kısa Cümleler ve Paragraflar Yazın
Uzun cümleleri daha kısa olanlara dönüştürdüğünüzde doğrudan konuya girer, dikkat dağıtıcı unsurlardan ve fazla ayrıntıdan kaçınır ve okuyucu üzerinde daha güçlü bir izlenim bırakırsınız. Dahası, içeriğinizin okunabilirliğini artırarak insanların fikirlerinizi özümsemesini kolaylaştırırsınız. Örneğin:
- “Bu paragraf, 2022 Baharına kadar geçerli olan yabancı uyruklu öğrencilerin kabulüne ilişkin kuralları belirler” cümlesi yerine “Bu paragraf, yabancı öğrencilerin kabulüne ilişkin kuralları belirler. Bu kurallar 2022 Baharına kadar geçerlidir”
Şeklinde cümleyi ayırmak ve kısa 2 ayrı cümleye bölmek daha kolay anlaşılır hale getireceğinden metninizi daha okunur kılacaktır.
İsim-Fiil Cümlelerinden Kaçının
Bazı ifadeler, çoğu durumda sadece bir fiil kullanarak ifade edebileceğiniz bir fikri iletmek için bir isim ve bir fiili birleştirir. Bu nedenle, bir metni düzenlerken ‘dikkate al’ veya ‘soruşturma yap’ ifadesini gördüğünüzde, ‘düşün’ ve ‘sorgulayın’ seçeneklerini kullanın. Örneğin:
- “Bakımını sağlamak” yerine “bakım yapmak”,
- “İyileştirme gerçekleştirmek” yerine “geliştirmek”
fiillerini kullanmak daha kısa ve yalın bir anlatım sağlayacaktır.
Ben ya da Biz Dili Kullanmayı Tercih Edin
Etken fiil içeren cümleler kullanmak (ben ya da biz dili) bir metni daha net hale getirir ve onun fazla endişeli veya zor olmasını engeller. Etken fiil ayrıca, okuyucu katılımını artıran daha hızlı bir anlatım sağlar. Örneğin:
- “Başvuru, başvuru sahibi tarafından doldurulmalı ve 31 Ağustos’a kadar alınmalıdır” yerine “Başvurunuzu 31 Ağustos’a kadar almalıyız”
cümlesi ben ya da biz dili kullandığından daha dolaysız ve anlaşılır olacaktır.
Şimdiki Zaman Kullanın
Şimdiki zaman, herhangi bir fiilin en basit, en güçlü şeklidir. Yazınızı daha basit, daha anlaşılır ve daha etkili hale getirir. Gelecek zaman ve koşullu gibi diğer sözlü biçimler, okuyucularınızın mesajınızı anlamasını zorlaştırabilir. Örneğin:
- “Bu bölümler, bu hibe programına uygulanacağı gibi başvuru şartlarını karşılayacak bilgi türlerini açıklamaktadır” yerine “Bu bölümler, bu hibe programı için gereksinimleri nasıl karşılayacağınızı anlatıyor”
minvalinde bir cümle kullanmak daha sade ve anlaşılır olacaktır.
İçeriği Parçalara Ayırın
Çoğu çevrimiçi okuyucu, metni yukarıdan aşağıya okumak yerine ihtiyaç duydukları bilgileri gözden geçirir ve arar. Bu yüzden metninizi uzun paragraflar halinde paketlemeyin. Bunun yerine konularınızı bölümlere ayırın ve dikkat çekici başlıklar ve madde işaretleri kullanın. Örneğin:
“Kadınlarda adet döngüsünün gecikme nedenleri hamilelik, strese bağlı ruh hali değişimleri, mevsim değişiklikleri, yumurtalıklarda kist gibi şeyler olabilir” yerine
“Kadınlarda adet döngüsünün gecikme nedenleri:
- Hamilelik,
- Strese bağlı ruh hali değişimleri,
- Mevsim değişiklikleri,
- Yumurtalıklarda kist
gibi şeyler olabilir” şeklinde cümle içeriğini parçalara ayırdığınızda metninizi daha okunur hale getirmiş olursunuz.
Olumlu Fiil Kullanın
Olumsuz cümleler yerine olumlu cümlelere öncelik verin. Çok fazla “yapılmaması gerekenler”, talimatları içeren metinler okuyucuların kafasını karıştırabilir. Cümleyi yeniden yazmak çok zorsa, yanlış yorumlamayı önlemek için olumsuz öğeleri vurgulayın. Örneğin:
- “Form 30 Haziran’dan sonra teslim edilemeyecektir” yerine “Form en geç 30 Haziran tarihine kadar teslim edilmelidir”
cümlesi çok daha anlaşılır bir anlatım dili kullanmanızı sağlayacaktır.
Ters Piramidi Keşfedin
Bu kavram gazetecilikte çok önemlidir ve özellikle web için yazılan herhangi bir yazıda çok yararlıdır. Bir müşteri adayı oluşturduğunuzdan emin olun, yani en alakalı bilgiler metnin en üstündedir. Ayrıca, konunuz hakkında yapabileceğiniz en kısa, en net ifadeyle metne başlayın.
Makale yazma konusunda işinize yarayacak bir içerik daha: Etkili Giriş Paragrafı Nasıl Yazılır?
Sade Bir Dil İçin Tasarım Unsurları
Sade bir dil, kelimelerin yanı sıra, bilgileri organize etmek ve mantıklı, güzel görünen bir sayfa tasarlamakla da ilgilidir. İçeriğinizin anlaşılmasını kolaylaştıran bazı görsel öğeler şunlardır:
- Bilgileri basitleştirmek için listeler, başlıklar ve tablolar gibi tasarım özelliklerini keşfedin.
- İlgili öğeleri madde işaretleri içinde listeleyin, böylece okuyucular bunları sayfada daha kolay bulabilir.
- Dikkat çekmek için başlıkların, listelerin ve kutuların etrafında açık alan sağlayın.
- Okuyucularınızı sayfa boyunca yönlendirmek için görsellerinizde kontrast oluşturun.
- Kolay okunabilirlik için cömert yazı tipi boyutları, boşluk ve renk kontrastı kullanın.
Biçiminize göre basit yazı tiplerini seçin. Times New Roman gibi klasik yazı tipleri baskı için ideal olsa da okuma için kuyruk veya başka süslemeler olmayan basit yazı tiplerinin daha çok tercih edildiği bir gerçektir.
Bu stratejilerin tamamı web siteniz yahut bloğunuz için en kapsayıcı içerik dilini sağlamanıza olanak tanıyan uygulamalardır. Kişisel yazarlık kariyerinizde her ne kadar daha zengin ve şaşaalı bir anlatım biçimi benimsiyor olursanız olun, internette durum her zaman farklı olacaktır. Birçok kültürel arka plandan insanın yer aldığı internette makale içerikleri dil bağlamında ortalama bir standardı yakalamak zorundadır. Bu standardı yakalayabilmek için örnek teşkil edebilecek içerikleri okuyarak ilham alabilirsiniz. Bu bağlamda kendi dilinizin gramer kurallarına hâkim olmak da bir gerekliliktir. Dil bilgisi hususunda ne kadar yetkin olursanız, sade bir anlatım kullanmanız da o kadar kolay olacaktır. Önemli olan gösterişli kelimelerle içerikler üretmek değil, sade kelimelerle kendinden emin bir yazın üslubunu içselleştirmektir.
Eğer içeriklerinizi daha pratik bir şekilde elde etmek istiyorsanız En İyi SEO Makale Siteleri hakkında bilgi edinebilirsiniz.
